10 SORUDA KARACİĞER NAKLİ

S1.Karaciğerin Görevi Nedir?

Karaciğerin temel görevleri şunlardır; Ağızdan alınan besinleri vücudun kullanabileceği karbonhidrat ve proteinlere dönüştürür. Kolesterol sentezi yapar. Yağların sindirimi için safra üretir. Kan pıhtılaştırıcı faktörleri, enzimleri ve diğer proteinleri üretir. Vücuda zararlı olabilecek ilaç ve alkol gibi toksik maddeleri temizler. Bağışıklık sistemini destekler.

S2.Karaciğerin Nakli Kimlere Gerekir?

• Akut Karaciğer Yetersizliği (Daha önce hiçbir karaciğer hastalığı olmayan bir insanda, virüsler, ilaçlar, kimyasal maddeler yada mantar zehirlenmesi gibi nedenlerden dolayı ani gelişen sarılık, şuur bulanıklığı ve kanamaya eğilimle giden tablo).
• Sirozlarda belirli bir evreden sonra (Sarlık, sık tekrarlayan yemek borusu varis kanamaları yada karın içinde biriken sıvının idrar söktürücüler ile atılamaması gibi).
• Karaciğerde doğuştan enzim eksikliklerine bağlı karaciğer dışı ağır hastalığa neden olan ve karaciğer nakli ile düzeltilebilen metabolik hastalıklar.
• Bazı karaciğer kanserleri (HCC yani hepatosellüler karsinoma).
• Karaciğer nakli bebeklik çağından 70 yaş üstüne kadar yapılabilen bir ameliyattır. Dünyada nakil yapılmış en yaşlı hasta 75 yaşındadır.

S3.Karaciğer Nakli İçin Gerekli Sağlam Karaciğer Hangi Yolla Temin Edilir?

Karaciğer nakli basitçe hastalıklı veya işlev görmeyen karaciğerin ameliyatta tümünün çıkarılarak yerine sağlıklı bir karaciğerin monte edilmesi işlemidir. Nakil için gerekli karaciğer kadavra dediğimiz beyin ölümü olmuş bir bağışçıdan ya da canlı vericinin karaciğerinin belirli bölümü alınarak temin edilebilir. Kadavradan nakil için yoğun bakımda yatan ve beyin ölümü olmuş olan bir donörün organlarının ailesi tarafından bağışlanmış olması gerekir. Ancak ülkemizde maalesef yeterli organ bağışı olmadığı için canlı vericiden nakiller yaygınlaşmıştır.

S4.Kimler Canlı Verici Olabilir?

Bu işlemin gerçekleştirilebilmesi için alıcı ve verici arasında 4. dereceye kadar kan ve hısım akrabalığı olması gerekir. Akrabalığın olmadığı ancak uzun süreli tanışıklık ve dostluk hallerinde durumun değerlendirilebilmesi için sağlık müdürlükleri bünyesinde yapılandırılan etik kurulların onayının alınması zorunludur. Verici yaşı 18 ve üzeri olmalıdır. Yaş ile birlikte karaciğerin yenilenme becerisi azaldığı için 60 yaş üzerinde verici adayı çok uygun değildir. Karaciğer vericisi olacak olan kişi tamamen sağlıklı olmalıdır. Hiçbir ek hastalığı, bulaşıcı hastalığı bulunmamalıdır. Karaciğerin %10 dan fazla yağlı olmaması gerekmektedir. Alıcı AB grubu ise tüm gruplardan organ alabilir. Değil ise verici ya alıcı ile aynı grup olmalıdır ya da verici 0 grubu olmalıdır. Rh pozitif veya negatif olmanın bir önemi yoktur. Verici adayının uygunluğuna nakil merkezlerinde yapılan kapsamlı tetkikler sonucu karar verilmektedir.

S5.Canlı vericide Karaciğerin Yüzde Kaçı Alınmaktadır?

Karaciğer sağ lob ve sol lob olarak ikiye ayrılır. Karaciğerin anatomik olarak bu şekilde ikiye ayrılmış olması, fonksiyon olarak birbirinden özgür çalışabilen iki ayrı karaciğer parçası elde etmemizi sağlamaktadır. Sağ lob karaciğerin ortalama %60-70’ını sol lob ise %30-40’ını oluşturmaktadır. Alıcının kilosuna göre sağı veya solu alınmaktadır.

S6.Kalan Karaciğer Vericiye Yeterli Olur mu?

Sağlıklı bir karaciğerin %70’ine kadar alınması durumunda herhangi bir yetmezlik gelişmemekte ve kalan karaciğer kendisini 3 ay içinde eski hacmine büyütmektedir.

S7.Verici Ameliyatının Olası Komplikasyonları Nelerdir?

Verici ameliyatı ortalama 5 saat süren büyük bir ameliyattır ve verici ameliyatlarında ölüm riski %0,2-0,5’dir. Bu oldukça düşük bir risktir. Ortalama hastanede yatış süresi 7 gündür. Vericiler ortalama 1 ayda eski hayatlarına ve işlerine dönebilmektedirler.

S8.Alıcı Ameliyatının Başarı Oranı Nedir?

Karaciğer nakli ülkemizde dünya standartlarının üzerinde bir başarı ile yapılmaktadır. Nakil olan hastaların bir yıllık hayatta kalma oranı %90, 5-10 yıl ve üzeri hayatta kalma oranı %75’dir.

S9.Karaciğer Nakli Sonrası Normal Bir Hayat Sürmek Mümkün müdür?

Karaciğer nakli sadece bir ameliyattan ibaret olmayıp sonrasında ömür boyu bazı ilaçları kullanmak ve birkaç ayda bir doktor kontrolü gerektirmektedir. Nakil sonrası her hangi bir komplikasyon gelişmediyse hastalar eski hayatlarına altında dönebilmektedirler.

S10.Karaciğer Nakil Masrafları Devlet Tarafından Karşılanıyor mu?

Ülkemizde SGK’lı hastaların organ nakli ameliyatları devletimiz tarafından karşılanmaktadır.