Verici (Donör) Bilgileri

Nakil için gerekli karaciğer nerden bulunur?

Karaciğer nakli olacak hasta için karaciğer 2 yoldan temin edilir.

-Kadavra bağışı: Hastanelerin yoğun bakımlarında beyin ölümü tanısı almış olan hastaların yakınlarının organlarını bağışlaması durumunda, ameliyathanede steril şartlar altında organların alınması işlemidir. Ülkemizde maalesef organ bağışı anlamında yeterli farkındalık olmadığı için yaklaşık 2500 hasta bekleme listesinde karaciğer beklemektedir.

-Canlı verici

Karaciğer vericisi (donörü) nasıl belirlenir.

Canlı verici (donör) olabilmek için gerekli şartlar şunlardır;

• 18 ile 60 yaş arasında olmak
• Herhangi bir sağlık sorunu, bulaşıcı hastalığı vs olmamak, ruhen bedenen sağlıklı olmak
• Karaciğerin yağlı olmaması
• 4.dereceye kadar akraba olmak ( daha uzak akraba yada tanıdıksa etik kurul kararı gerekir)
• Kan grubu alıcı ile aynı olmak yada sıfır kan grubu olmak (Alıcı AB ise herhangi bir grup donör olabilir)
• Tomografide veren kişinin kendisine en az %30 karaciğer kalacak bir anatomiye sahip olmak
• Tomografide alıcıya yeterli gelebilecek karaciğer büyüklüğüne sahip olmak
• MR da safra yolları anatomisi verici olmaya uygun olmak

Verici ameliyatı nedir? Nasıl yapılır? Ameliyat izi nasıl olur? Kaç saat sürer?

Karaciğer verici ameliyatı nakil için gerekli karaciğer parçasının hastaya nakil edilmek için çıkarıldığı ameliyattır. Karaciğer vücudun kendini yenileyebilen tek solid organıdır. Karaciğer dışında kendini yenileyebilen diğer vücut organları deri ve bağırsak mukozasıdır. Karaciğerin kendisini yenileyebilme özelliği canlı vericiden karaciğer nakillerinin uygulanmasını sağlamıştır.

Erişkin hastaya nakil için karaciğer verici ameliyatında karaciğerin sağı yada solu alınır. Nakil edilecek hasta çocuk ise karaciğerin sol tarafının da yarısı kadar bir parça alınır. Karaciğere kan arter (atar damar), ve portal ven( bağırsak ve dalak toplar damarlarının birleşmesi ile oluşur) yolu ile girer, hepatik ven yani yani karaciğer topar damarı yolu ile çıkar. Karaciğerin sağına ve soluna birer adet arter ve portal ven girişi olması, sağ ve solun safra kanallarının ayrı ayrı çıkıyor olması ve sağ ve solun toplar damarlarını da ayrı ayrı kalbe dönüş yollarının olması nedeni ile karaciğerin sağı yada solu teknik olarak alınabilir. Ameliyatta safra kesesi çıkarıldıktan sonra CUSA isimli özel bir alet yardımı ile karaciğer sağ ve sola ayrılır. Sonra safra yolunun nerden kesileceği ameliyat esnasında safra yollarının röntgeni çekilerek belirlenir. Ardından damarlara klempler konularak sağı veya solu çıkartılır. Ülkemizde %90 oranında sağ taraf alınmaktadır. Bunun nedeni karaciğerin sağının daha büyük ağırlığa sahip olması ve hastaya yetecek miktarı daha rahat sağlamasıdır.

Karaciğer verici ameliyatları dünya geneli ve ülkemizin aksine J kesi ile değil tarafımca median kesi (göbek üstü düz bir 15 -16 cm kesiden) yapılmaktadır. Bu şekilde hem iyileşme süresi, işe dönüş süresi ve ağrı daha az olmakta hem de daha estetik iz kalmaktadır.

Karaciğer verici ameliyatının ortalama 3-4 saat kadar cerrahi aşaması sürmekle beraber hastanın uyutulması ve uyandırılması ilave edildiğinde 4-5 saati bulmaktadır.

Karaciğer verici ameliyatı riskleri ve ameliyat sonrası

Karaciğer verici ameliyatı için donör seçimi son derece titiz yapılmakta en ufak bir risk görülen donör elenmektedir. Bu yüzden ameliyatın riski son derece düşük olmakla beraber 4-5 saat süren majör her cerrahide olduğu gibi verici ameliyatında da %0.5 oranında (yüzde 1’in altında ölüm riski) mevcuttur. Bunun dışında ameliyat sonrası %2-3 hastada kanama, safra kaçağı, akciğer zarında sıvı toplanması, emboli, gibi sorunlar gelişebilmekte bu sorunlar hayati risk taşımamakla beraber yatış süresini birkaç gün uzatabilmektedir. Ameliyatta hastalara 1 adet diren konulur. Bu diren 3-5. günlerde çekilir. Donörler ameliyatın ilk gecesini yoğun bakımda geçirirler. Ertesi gün servise özel odaya alınır ve ağızdan beslenmeye başlanır. Donörlerin ağrı yakınması kesinin küçük olması nedeni ile çok fazla olmaz. Donörlerin en çok muzdarip olduğu konu %50 donörde görülen koku hassasiyetidir. Bu durum olduğunda 3 gün kadar yemek kokusundan oluşan bulantı hissi sürmekte sonra kendiliğinden geçmektedir. Özetle %97-98 oranında hasta 1 hafta içinde %99.5 oranında sorunsuz taburcu edilir. Ameliyat sonrası hastalar 1 hafta evde ıstırahat ettikten sonra kontrole gelir.

1 Hafta sonra yapılan kan tahlilleri ve ultrasonografi kontrolü sonrası donörlerimiz normal hayatlarına dönmeye başlamakta, masa başı işi olanlara ilk 1 ay içinde isterlerse işe başlayabilecekleri belirtilmektedir.

Karaciğer veren kişi kaç yıl yaşar.

Karaciğer veren kişilerin %99.5’i normal bir hayat sürer..